Κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα

Θεωρούνται τα εγκλήματα εκείνα από τα οποία μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος, δηλαδή κίνδυνος όχι κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας ενός ορισμένου προσώπου ή κατά της ιδιοκτησίας ενός ορισμένου ατόμου, αλλά κίνδυνος κατά της κοινωνικής ολότητας.

Στις μέρες μας, με «δεδομένη» πλέον την ενημέρωση όλων των πολιτών για τα καταστροφικά αποτελέσματα των πυρκαγιών, έχοντας θρηνήσει πολλούς νεκρούς τα τελευταία χρόνια και μετρώντας εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καμένης γης, δεν νοείται  πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια με χρήση πηγών έναυσης, την καλοκαιρινή περίοδο, στη χώρα μας,  από οποιονδήποτε πολίτη.

Η πολιτεία  με Νόμο προστατεύει τον φυσικό πλούτο της χώρας (Ν998/1979 (Φ.Ε.Κ. 289/Α«Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» και στον Νόμο αυτόν (άρθρ 23) ,έχοντας εντοπίσει την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων, αποτροπής των δασικών πυρκαγιών ,έχει καθορίσει  απαγορεύσεις οι οποίες επιγραμματικά αναφέρονται πιο κάτω: 

α)    Η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων εντός δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων.

β)    Η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων από τις σιδηροδρομικές άμαξες και αυτοκίνητα εν γένει οχήματα.

Οι παραβάτες των διατάξεων της παραγράφου αυτής τιμωρούνται κατά τη διάταξη του άρθρου 69 παράγραφος 1 του παρόντος νόμου, ευθυνόμενοι σε περίπτωση πυρκαγιάς και αστικά σε αποζημίωση, κατά τη διάταξη της προηγούμενης παραγράφου. (άρθ 38 παρ 13 του Ν1845/1990).

Στον ίδιο νόμο (αρθρ. 69) προβλέπεται και η  τιμωρία ανάλογα με την επέκταση της πυρκαγιάς. «Οι παραβάτες των διατάξεων του άρθρου 23 του παρόντος νόμου τιμωρούνται με φυλάκιση δύο (2) μηνών μέχρις ενός (1) έτους, εάν δε οι παραβάσεις έγιναν εντός περιοχής, που χαρακτηρίσθηκε κατά το άρθρο 25, ως επικίνδυνη, τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μήνες. Εάν οι παραβάσεις αυτές είχαν ως επακόλουθο πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον διακόσιες (200.000) χιλιάδες δραχμές».

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία μετά την ανάληψη  της Δασοπυρόσβεσης το 1998, (Ν2612) έχει εκδώσει, σε ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου, ειδικούς κανονισμούς και διατάξεις, με στόχο την  βελτίωση της πρόληψης των πυρκαγιών,  με κυριότερη την ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ Υπ’ αριθ. 9/2000 (ΦΕΚ 1459 Β) “Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις ”

Επιχειρώ  μια προσέγγιση  στην αμέλεια και τον δόλο για πράξη- ενέργεια ενός εμπρησμού. 

Ο εμπρησμός δάσους ενέχει σχεδόν σε κάθε περίπτωση δόλο (πρόθεση) του δράστη. Δηλαδή ο υπαίτιος γνωρίζει ότι προκαλεί πυρκαγιά και θέλει να την προκαλέσει εφόσον δεν έχουν διαταραχθεί οι πνευματικές λειτουργίες και η συνείδησή του.

Κάποιος που ρίχνει (πετά) αναμμένο τσιγάρο από μεταφορικό μέσο ενεργεί με δόλο γιατί γνωρίζει εκ των προτέρων τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς την περίοδο που διανύουμε καθώς και το αποτέλεσμα της πράξης του.

Δεν μπορούμε να θεωρήσουμε «ενσυνείδητη αμέλεια» μια ενέργεια για την οποία ο δράστης προβλέπει, ότι απ΄την  πράξη του είναι δυνατόν να επέλθει εγκληματικό αποτέλεσμα αλλά  ο ίδιος πιστεύει ότι θα το αποφύγει.
Κατά τον ίδιο τρόπο - ως ενεργούντες με πρόθεση -  πρέπει να αντιμετωπίζονται και όσοι ενεργούν θερμές εργασίες χωρίς σχετική άδεια. (χρήση ηλεκροκόλησης, τροχού κοπής μετάλλων, χρήση συσκευών παραγωγής θερμότητος).

Αναφέρομαι μόνο στην   «ενσυνείδητη αμέλεια» πρόκλησης πυρκαγιάς, διότι ο  υπαίτιος  αυτής γνωρίζει ότι προκαλεί πυρκαγιά και θέλει να την προκαλέσει εφόσον δεν έχουν διαταραχθεί οι πνευματικές λειτουργίες και η συνείδησή του και  ενεργεί αγνοώντας ηθελημένα (όχι επειδή δεν έμαθε ποτέ ότι υπάρχουν νόμοι ή απαγορεύσεις) τους νόμους ,τις προειδοποιήσεις του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας , τις απαγορεύσεις των αρμοδίων αρχών, αλλά και την εικόνα των αποτελεσμάτων τέτοιων ενεργειών στην χώρα  στο πρόσφατο παρελθόν μας.

Το έγκλημα του εμπρησμού κατατάσσεται στα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα διότι ο κίνδυνος επέρχεται συνήθως από την δύναμη της φωτιάς και μπορεί να είναι αφηρημένης διακινδύνευσης (265 ΠΚ  «εμπρησμός σε δάση με πρόθεση και από αμέλεια») ή συγκεκριμένης διακινδύνευσης (264 ΠΚ  «εμπρησμός με πρόθεση»).

Το προστατευόμενο έννομο αγαθό δεν είναι ένα, αλλά πολλά και διάφορα, όπως η ζωή, η σωματική ακεραιότητα η περιουσία και άλλα. Τα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα δεν κατατάσσονται στις αντίστοιχες κατηγορίες εγκλημάτων γιατί στα εγκλήματα αυτά προέχει ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της πράξης ως επικίνδυνης που μπορεί να προκαλέσει βλάβη έννομων αγαθών.

Στα εγκλήματα αφηρημένης διακινδύνευσης τιμωρείται η επικίνδυνη διαγωγή του δράστη. Για το λόγο αυτό ο κίνδυνος δεν περιλαμβάνεται στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος. Στα εγκλήματα συγκεκριμένης διακινδύνευσης προϋπόθεση του αξιόποινου αποτελεί η διαπίστωση του κινδύνου που πρέπει να αποδειχθεί και παράλληλα να περιλαμβάνεται στο δόλο του δράστη.

Αναφέροντας πάλι τις απαγορεύσεις, που ενισχύουν τα μέτρα πρόληψης πυρκαγιών, επισημαίνω αρχικά, ως άμεση συνέπεια αυτών, την μείωση των δαπανών για την καταστολή αλλά και για την αποκατάσταση μιας «καμένης»  περιοχής.

Απαγορεύεται:

1.    Να ανάβεται και να διατηρείται  για οποιοδήποτε σκοπό φωτιά στην ύπαιθρο.

2.    Να ανάβεται και να διατηρείται για οποιοδήποτε σκοπό φωτιά εντός κατοικιών, ξενοδοχείων, εργαστηρίων, καλυβιών, ποιμνιοστασίων, σκηνών, αυλών ή περιφραγμένων ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται εντός δασών και δασικών εκτάσεων και μέχρις απόσταση 300 μέτρων.

3.    Να τοποθετούνται, φυλάσσονται ή εγκαταλείπονται  εύφλεκτες ύλες ή άχρηστα είδη ή απορρίμματα εντός των δασών ή δασικών εκτάσεων και μέχρις αποστάσεως 300 μέτρων από αυτές.

4.    Η δημιουργία χώρων απόρριψης και η καύση απορριμμάτων εντός των δασών ή δασικών εκτάσεων και μέχρις αποστάσεως 500 μέτρων από αυτές.

5.    Η εντός δασών και δασικών εκτάσεων και μέχρις αποστάσεως 100 μέτρων από αυτές καύση ανθρακοκαμίνων, όπως και η εγκατάσταση εργαστηρίου ή τεχνικού συγκροτήματος που λειτουργεί με καύσιμη ύλη.

6.    Η εντός δασών και δασικών εκτάσεων θήρα με όπλα, που έχουν βύσμα από ύλη, από την οποία μπορεί να μεταδοθεί φωτιά.

7.    Το κάπνισμα μελισσών.

8.    Η καύση αγρών ή αγροτικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων.

9.    Η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων - σπίρτων και άλλων υλών.

Η συνεργασία  των ενεργών Πολιτών με τις κρατικές υπηρεσίες είναι το πρώτο βήμα ανάπτυξης – ενίσχυσης της εσωτερικής ασφάλειας της χώρας.