20/5/10

ANAZHTEITAI ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗ




Περιοδικό Πυροσβεστικό Γίγνεσθαι Ετος 14- τεύχος 39- Ιαν/Μαρτιος 2010

17/5/10

Εθελοντισμός Πυρ/κού Σώματος και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Εισήγηση στην 1η Διεθνή Έκθεση Πολιτικής Προστασίας Ασφάλειας Πυρασφάλλειας INTERAIGIS 2009

Το ΠΣ με τον Ν.3511/2006 έχει την ευθύνη της πιστοποίησης των εθελοντών Πυρ/των που υπάγονται στις Διατάξεις του Ν1951/1991 αλλά και των εθελοντών και εθελοντικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στα έχουν πλαίσια της αποστολής του ΠΣ αλλά δεν έχουν οργανωθεί σ΄ αυτό.
Το ΠΣ είναι ουσιαστικά ο πρώτος Κρατικός Φορέας που Νομοθέτησε την εθελοντική συνεργασία στις δράσεις του.
Δεκαοκτώ χρόνια μετά την λειτουργία του θεσμού του εθελοντή Πυρ/τη το ΠΣ προχωρά σε δειλά βήματα εκσυγχρονισμού της σχετικής νομοθεσίας.
Η ανάγκη εκσυγχρονισμού επιβλήθηκε απ΄ την καθημερινότητα της εργασίας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίσθηκαν.
Η έλλειψη συντονισμένης πολιτικής για την προσέλκυση νέων μελών, η απουσία κινήτρων, η αδυναμία εξασφάλισης επιχειρησιακού εξοπλισμού, η ελλειμματική εκπαίδευση και η μη ένταξη στον επιχειρησιακό σχεδιασμό αποτελούν τις βασικότερες αδυναμίες του θεσμού των εθελοντών.
Αυτό επισημαίνει σχετική έρευνα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και του ομίλου Εurobank ΕFG που παρουσιάστηκε το πριν λίγες ημέρες σε ειδική ημερίδα για την προστασία των δασών.

Σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν επτά στους δέκα εθελοντές εντάσσονται σε ομάδες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και ένας στους δέκα σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, ανεξάρτητες ομάδες και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακόμη, έξι στους δέκα ασχολούνται με τη δασοπυρόσβεση και τέσσερις στους δέκα με την πυρόσβεση γενικότερα. Είναι ωστόσο ενδεικτικό ότι ένας στους δύο θεωρεί ότι ο εθελοντισμός (ειδικά αυτός της δασοπυρόσβεσης) δεν είναι ανεπτυγμένος στη χώρα μας. Σχεδόν στο σύνολό τους οι εθελοντές ζητούν τη δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου, ενώ έξι στους δέκα προτείνουν την πρόβλεψη ειδικών κονδυλίων για τη στήριξη του θεσμού και τέσσερις στους δέκα την ένταξή τους στον επιχειρησιακό σχεδιασμό. Ακόμη, μόνο οι μισοί θεωρούν ότι η παρεχόμενη εκπαίδευση οδηγεί σε ικανοποιητικό επίπεδο δράσης. Σε ό,τι αφορά τα κίνητρα της πολιτείας, σχεδόν επτά στους δέκα δηλώνουν λίγο ή πολύ δυσαρεστημένοι, ενώ σχεδόν τρεις στους δέκα κρατούν ουδέτερη στάση.

Η έρευνα αποκάλυψε και το προφίλ των εθελοντών πυροσβεστών. Οκτώ στους δέκα είναι άνδρες, ενώ ένας στους δύο είναι έγγαμος, ηλικίας από 21 έως 40 ετών. Επίσης, πέντε στους δέκα είναι απόφοιτοι λυκείου, ενώ το 50% έχει θητεύσει στον εθελοντισμό για περισσότερα από πέντε χρόνια. Τρεις στους δέκα είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ένας στους τέσσερις δημόσιος υπάλληλος και ένας στους πέντε ιδιωτικός, αν και έξι στους δέκα πιστεύουν ότι η εθελοντική δράση δεν έχει συνάφεια με το επάγγελμα που ασκεί ο καθένας.
Απ΄ τον Ν.1951/91 προβλέπεται
Προβλέπεται επίσης η δημιουργία εθελοντικών Πυρ/κών Σταθμών και Πυρ/κών Κλιμακίων με συγκεκριμένα μέσα , εκπαίδευση και τρόπο δράσης, υπό την άμεση εποπτεία του ΠΣ
Ο τρόπος της εθελοντικής συμβολής άλλαξε και διαπιστώνουμε ότι:
Οι πυρκαγιές του 2007 ήταν η μεγαλύτερη κοινωνική, οικολογική και οικονομική κρίση που έχει βιώσει αυτή η χώρα, μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα προβλήματα που δημιούργησαν οι πυρκαγιές αυτές και οι συνέπειές τους, σε συνδυασμό με τις ακολουθούμενες πολιτικές είναι πολύ πιθανόν να επηρεάσουν αρνητικά στο μέλλον τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας.
Το γεγονός αυτό δημιούργησε μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθητοποίηση στην χώρα μας.
Τι έχουμε στη χώρα μας: Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά τις πυρκαγιές του 2007, το βάρος της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος έχει επικεντρωθεί στον τομέα της δασοπυρόσβεσης. Τα άλλα κρίσιμα στοιχεία της γενικότερης δασικής πολιτικής δυστυχώς είναι στα αζήτητα. Και είναι διαχρονική ή πολιτική αυτή που εφαρμόζεται στον τομέα της δασοπροστασίας. Θεωρούμε ότι η πολιτική αυτή έχει συγκεκριμένη φιλοσοφία. Αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον και τα δάση ως στοιχείο ιδιοκτησίας του κράτους και όχι ως στοιχείο φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ποιο ήταν το μοντέλο που εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια;
Η καταστολή των δασικών πυρκαγιών γίνεται από το 1998 αποκλειστικά και μόνο από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, όπως ορίζει ο νόμος 2612/1998. Συγχρόνως η Δασική Υπηρεσία επιφορτίστηκε κατʼ όνομα και μόνο με την πρόληψη και την προστασία των δασών. Γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό της έννοιας της διαχείρισης των δασών. Δίνεται βάρος μόνο στην καταστολή και απαξιώθηκε η σημαντικότερη συνιστώσα του προβλήματος, δηλαδή, η πρόληψη.
Η χρηματοδότηση των σχετικών έργων μειώνεται συστηματικά σε σταθερές τιμές. Ακολουθήθηκε μεθοδευμένα η υποβάθμιση της πρόληψης και της ανάδειξης των δασών, τομείς οι οποίοι είναι αρμοδιότητας των δασικών υπηρεσιών και της Τοπικής και Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης. Ακολουθήθηκε δηλαδή, συστηματικά η εγκληματική πολιτική της αποκοινωνικοποίησης της δασοπροστασίας και γενικότερα της διαχείρισης των δασών.
Πιθανόν να μην υπάρχουν επαρκή χρηματοδοτικά μέσα που να επιτρέπουν τον προγραμματισμό των έργων δασικής ανάπτυξης και προστασίας.
Οι τεράστιες δαπάνες για την κατάσβεση δεν αποτελούν τον μόνο δείκτη για την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού. Αντίθετα προσδιορίζουν το έλλειμμα πολιτικής στην χρηματοδότηση των δασοκομικών και προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Για την προστασία του δημόσιου δασικού πλούτου διατίθεται μόνο το 0,36 του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Αυτό το ποσό είναι ήδη ανεπαρκές για την άσκηση και εφαρμογή μιας ουσιαστικής πολιτικής δασοπροστασίας όπως αποκαλύφθηκε και από τις πυρκαγιές του 2007.
Η Πυροσβεστική έχει ως αρμοδιότητάς της και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα σε έλλειψη προσωπικού. Ειδικότερα στελεχώνεται από 9.500 μονίμους υπαλλήλους και 5500 Συμβασιούχους και οι κενές οργανικές θέσεις φθάνουν τις 3.470. Τα μισθωμένα ελικόπτερα είναι κατά 4 λιγότερα από τα (16) ζητηθέντα και δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την μίσθωση τους και τα πυροσβεστικά αεροσκάφη λιγότερα κατά 3. (13+8=21)
Ενισχύεται καθ΄ όλη την διάρκεια του έτους από 2200 εκπαιδευμένους εθελοντές Πυρ/τες.
Η Δασική Υπηρεσία υποβαθμίζεται ολοένα και περισσότερο και οδεύει προς διάλυση, αποτέλεσμα πολλά δασαρχεία και διευθύνσεις δασών να υπολειτουργούν ( λόγω έλλειψης προσωπικού και υποδομών) και επόμενο είναι να μην γίνονται τα απαραίτητα έργα πρόληψης. Όπως διαχειριστικές μελέτες, αντιπυρικές ζώνες, καθαρισμοί κτλ,
Βέβαια η πρόληψη δεν είναι μόνο τα διαχειριστικού χαρακτήρα μέτρα αλλά κυρίως τα νομικού και θεσμικού. Αυτά πρέπει να συνιστούν ένα ξεκάθαρο πλαίσιο προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων και η εφαρμογή τους να γίνεται χωρίς παρερμηνείες και προσδοκίες από τους καταπατητές. Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Είναι γνωστό σε όλους – ότι η επέμβαση μέσα στα πρώτα δέκα λεπτά επιτρέπει την αντιμετώπιση της φωτιάς πριν πάρει διαστάσεις.
Η οργάνωση της έγκαιρης επέμβασης απ΄ το Πυροσβεστικό Σώμα με την συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Δασικής Υπηρεσίας, πρέπει να έχει κοινή συνισταμένη, που είναι η έγκαιρη και αποτελεσματική προστασία των δασών και γενικότερα του φυσικού περιβάλλοντος .
Γιʼ αυτό χρειάζεται όχι μόνο να υπάρχει μια σωστή κατανομή των δυνάμεων πυρόσβεσης, αλλά και συμμετοχή όλων όσων ασχολούνται καθʼ όλη τη διάρκεια του έτους με το δάσος, δηλαδή των τοπικών φορέων , καθώς και των κατοίκων όλων των περιοχών και ειδικότερα των αγροτικών περιοχών αλλά και των περι αστικών .
Η χωροταξική οργάνωση της προστασίας Θα πρέπει να σχεδιάζεται κατά περιοχές ανάλογα με το είδος της βλάστησης και τις τοπικές ιδιαιτερότητες και θα πρέπει να υπάρξουν οι απαραίτητες υποδομές σε μέσα και προσωπικό ώστε να καθίσταται αποτελεσματική η πρόληψη να γίνεται άμεσα ο εντοπισμός έναρξης των πυρκαγιών και δυνατή η γρήγορη καταστολή.
Η σημερινή τεχνολογία και τεχνογνωσία επιτρέπει μέσω εφαρμογής των κατάλληλων συστημάτων πληροφορικής τη συνολική παρακολούθηση του δασικού οικοσυστήματος της χώρας.
Απαιτείται ουσιαστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει ουσιαστική συμμετοχή στα κατά τόπους συντονιστικά όργανα. Επιπλέον, υπάρχουν δυνάμεις στις τοπικές κοινωνίες που θέλουν να προσφέρουν, αλλά αδυνατούν λόγω συντονισμού. Η αυτοδιοίκηση οφείλει να αναλάβει το συγκεκριμένο ρόλο, αφού εκτός των άλλων γνωρίζει και τις προθέσεις αλλαγής χρήσης που επικρατούν στα περιαστικά δάση.
Για να λυθεί αποτελεσματικά το πρόβλημα της δασοπροστασίας, αλλά και της Πολιτικής προστασίας σε επίπεδο δράσεων που επιχειρησιακά εποπτεύονται απ΄το ΠΣ, πρέπει να προωθηθούν επιπλέον πολιτικές, γενικότερες,
Επιβάλλεται , ενίσχυση και προώθηση του εθελοντισμού. Ειδικότερα η εθελοντική δασοπροστασία έχει πολλά να προσφέρει – το γνωρίζουμε – και ήδη έχει προσφέρει πάρα πολλά, αρκεί να λειτουργεί οργανωμένα και κυρίως με γνώση του κινδύνου της καταστολής των πυρκαγιών. Πρέπει όμως να υπάρξουν και οι νομοθετικές προϋποθέσεις που θα βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Η άμεση σχέση Εθελοντισμού και Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι πλέον κατανοητή από όλους, τουλάχιστον, σε μεγαλύτερο βαθμό, απ΄ότι στο παρελθόν. Δεν χρειάζεται τώρα να επιχειρηματολογήσουμε γι αυτό.
Μετά και την πρόσφατη εμπειρία των εκτεταμένων καταστροφών από τις πυρκαγιές του 2007 αναδείχθηκε ο κομβικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην πολιτική προστασία αλλά και η μεγάλη συμβολή της στην ενίσχυση του εθελοντισμού, του οργανωμένου και επιχειρησιακά επαρκούς εθελοντισμού.
Παρατηρούμε επίσης ότι σήμερα ο Εθελοντισμός στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας αποκτά όλο και περισσότερη δυναμική. Αυτό το δείχνουν οι ομάδες και τα σωματεία εθελοντών πυροσβεστών ή εθελοντών πολιτικής προστασίας που διαρκώς συγκροτούνται. Τουλάχιστον αυτό αποκομίζουμε ιδιαίτερα στις περιοχές που επλήγησαν το 2007.
Μια άλλη παρατήρηση, αφορά την έως τώρα υποτονική σχέση τοπικής αυτοδιοίκησης με το έως πρόσφατα ανοργάνωτο εθελοντικό κίνημα στους Δήμους. Φάνηκε ξεκάθαρα ο διαφορετικός βαθμός ευαισθητοποίησης των πολιτών και συνεπώς η παροχή εθελοντικής προσφοράς σε οργανωμένη βάση στις περιοχές εκτός μεγάλων αστικών κέντρων. Οι λόγοι είναι αρκετοί. Αναφέρονται τόσο στις συνθήκες κινητοποίησης της κοινωνίας των πολιτών όσο και στην υψηλή αξιολόγηση του φυσικού περιβάλλοντος σε συνθήκες πολεοδομικού κορεσμού.
Σήμερα τα πράγματα αλλάζουν.
Οι Δήμοι των ημιαστικών και αγροτικών περιοχών ανακάλυψαν την αξία της ευαισθητοποίησης των πολιτών και της οργανωμένης εθελοντικής παρέμβασης τόσο και κυρίως στον τομέα της πρόληψης όσο και της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και ιδίως στην πυρασφάλεια. Γεγονός που είχε προηγηθεί στους περιαστικούς δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και έχει οδηγήσει σε πολύ αποτελεσματικότερη προστασία των περιοχών τους. Ειδικότερα για τις περιοχές Πάρνηθας ,Πεντέλης και Υμηττού οι ΟΤΑ των περιοχών αποτελούν Παράδειγμα οργάνωσης , αλλά και παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ ΟΤΑ και ΠΣ η οποία πρέπει να βελτιώνεται καθημερινά.
Σε όλες τις περιπτώσεις του κινδύνου η Πυροσβεστική σήμερα ή το Δασαρχείο παλαιότερα έβρισκαν πάντοτε την αρωγή των κατοίκων οι οποίοι με χειρωνακτικά μέσα, με τα τρακτέρ και τα άλλα χωματουργικά μηχανήματα έδιναν την ψυχή τους για την αντιμετώπιση του κινδύνου.
Όλη αυτή η εμπειρία του ανοργάνωτου και εν πολλοίς αυθόρμητου εθελοντισμού έδινε αποτελέσματα αλλά δεν δημιουργούσε αίσθημα και κλίμα ασφάλειας και κυρίως δεν συγκέντρωνε δυνάμεις των πολιτών στην κρίσιμη φάση της πρόληψης.
Διαπιστώσαμε ότι οι συμπολίτες που ήταν πάντοτε παρόντες στις φωτιές αλλά και άλλοι που έως σήμερα μπορεί να μετείχαν στην ευάριθμη ομάδα των θεατών που συνήθως χωρίς να το θέλουν εμποδίζουν κάθε επιχείρηση κατάσβεσης ήθελαν να συμμετάσχουν ενεργότερα.
Επίσης διαπιστώσαμε ότι πολλοί δεν ήθελαν άμεσα την ένταξη τους στο ΠΣ .
Επιθυμούσαν να όμως να συμμετέχουν πιο ενεργά ειδικά στην δασοπυρόσβεση.
Οι πυρκαγιές του 2007 μας οδήγησαν σε μία νέα κατάσταση. Την ανάγκη της οργάνωσης όλων όσων δρούσαν αυθόρμητα εθελοντικά.
Η Δημιουργία οργανωμένων συλλόγων εθελοντών έκανε τα πρώτα της βήματα, με έναν ελάχιστο εξοπλισμό και μικρή εκπαίδευση
Με νομική συγκρότηση συνήθως Συλλόγου Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας
Τειθέμενο παράπλευρα το ερώτημα για το εάν είναι πρόσφορη η συγκρότηση του Συλλόγου ή η παραμονή σε ένα σχήμα εθελοντικής Ομάδας που πλαισιώνει τον Δήμο ο οποίος έχει την κύρια ευθύνη για την κινητοποίηση και συνεπώς και την ευθύνη για όσα δεν γίνουν αποτελεσματικά. Είναι προφανές ότι ορισμένοι από εκείνους που θέλουν να προσφέρουν προτιμούν έναν ρόλο χωρίς ευθύνες. Έτσι διαμορφώνονται δύο ταχύτητες εθελοντισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση .
Δύναται η ΟΤΑ να προκρίνουν τους εθελοντές που θέλουν να συγκροτήσουν Σωματείο και να αποκτήσουν νομική αλλά και λειτουργική αυτοτέλεια. Να οργανώσουν την εκπαίδευσή τους, πιστοποιώντας την και να διευρύνουν τους ορίζοντες της δράσης τους. Κάθε Δήμος μπορεί παρέχει τα μέσα που έχει στην διάθεσή του ή θα αποκτήσει. Πολλοί από αυτούς είτε έχουν δουλέψει στην δασοπυρόσβεση στο παρελθόν είτε λόγω επαγγέλματος αλλά και φιλοσοφίας ζωής έχουν ήδη μία βάση κατάρτισης και κυρίως έχουν την βούληση να γίνουν διαρκώς οφελιμότεροι για τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και το χωριό, τον Δήμο, την τοπική κοινωνία. Τους θεωρούμε πολύτιμο κεφάλαιο στον βαθμό που θα αναπτυχθούν.
Όσοι δεν θέλουν να αναλάβουν ευθύνες μπορούν να συμμετέχουν στις Ομάδες Πυρασφάλειας συμβάλλοντας στον ελεύθερο χρόνο τους στην αποτροπή των κινδύνων.
Η ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι θεμελιώδης τόσο στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και στην ενθάρρυνσή τους να αναλάβουν πρωτοβουλίες εθελοντικής δράσης. Ο Τομέας της Πολιτικής Προστασίας δεν είναι μόνο πρόσφορος αλλά έχει ανάγκη την συνδρομή της τοπικής κοινωνίας για να λειτουργήσει. Είναι ένας χώρος που απαιτεί όμως στοιχειώδη κατάρτιση και δύναμη θέλησης. Οι Εθελοντές την ανάγκη της εκπαίδευσης την αντιλαμβάνονται ως κεφαλαιώδες ζήτημα. Το ίδιο και το θέμα του εξοπλισμού. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να ενθαρρύνει την συμμετοχή των πολιτών με πρωτοβουλίες στήριξης στους τομείς, της κατάρτισης, του εξοπλισμού, της παροχής κινήτρων.
Το ΠΣ που πλέον αποτελεί τον Βασικό κρατικό φορέα Πολιτικής προστασίας της χώρας, παρέχει την εκπαίδευση σε όλη την Ελλάδα.
Απαιτείται συντονισμένη οργάνωση εθελοντών σε κάθε Δήμο.

Η πρόταση της ΕΑΠΣ για την
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΗ – και εθελοντή ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗ
Αρκετά χρόνια μετά όπως είπαμε διαπιστώσαμε ότι πρέπει να αναμορφωθεί ο θεσμός και το πλαίσιο δράσης του εθελοντή και του εθελοντή πυροσβέστη, ώστε να καθιερωθεί στην Ελληνική κοινωνία και να καταστεί απόλυτα συμβατός με τις κρατικές αρχές παροχών βοηθείας και διαχείρισης κρίσεων.
Συγκεκριμένα προτείνουμε 4 επίπεδα εθελοντισμού:
Α) Εθελοντικές ομάδες παιδιών-εφήβων, (παιδεία στην καλλιέργεια εθελοντικού κινήματος, ανάπτυξη εθελοντισμού στα σχολεία για κάθε δραστηριότητα )
Β) Εθελοντές Πυροσβεστικού Σώματος.
Γ) Ανεξάρτητες εθελοντικές ομάδες.
Δ) Εθελοντές εξειδικευμένων γνώσεων.
Παράλληλα χρειάζεται να βρεθεί ένας κοινός δίαυλος επικοινωνίας και συντονισμού με την ανάλογη κρατική αρχή που θα έχει την ευθύνη της επέμβασης ,ώστε οι εθελοντικές ομάδες αυτές να δρουν επιτυχώς, συμπληρωματικά με οργάνωση και ασφάλεια.
Προϋπόθεση βέβαια να καθιερωθεί μία διαδικασία βεβαίωσης γνώσεων, πιστοποίησης και αναγνώρισης της κάθε εθελοντικής ομάδας
Συγκεκριμένα όσο αφορά τις ομάδες διάσωσης-πυρόσβεσης, (δράσεις ευθύνης του ΠΣ) θα πρέπει να συνταχθεί ένα μητρώο αυτών των ομάδων.
Η κάθε ομάδα θα πρέπει να παρουσιάσει τον εξοπλισμό της ,το καταστατικό της, το έμβλημα της και τα μέλη της. Οι συμμετέχοντες σε αυτή πρέπει να πληρούν κάποια υγειονομικά στάνταρ , και τέλος να παρακολουθήσουν ένα μικρό εκπαιδευτικό κύκλο βασικών γνώσεων από την Πυρ/κη Υπηρεσία πάνω στον τομέα που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν .
Κατόπιν αυτών θα της χορηγείται ένα πιστοποιητικό με κάποια διαβάθμιση για το επίπεδο επέμβασης στο οποίο θα μπορεί να επεμβαίνει.(Δίνεται πλέον η δυνατότητα από τον Ν.3511 για την αναδιοργάνωση του Π.Σ.) Δημιουργείται επίπεδο ουσιαστικής Ασφάλειας επιχειρησιακών δράσεων.
Η Διαπίστωση επιπέδου κατάρτισης των εθελοντικών ομάδων θα δώσει την δυνατότητα ένταξης τους σε κοινό και ουσιαστικό επιχειρησιακό σχεδιασμό και θα ενδυναμώσει το αίσθημα ασφάλειας εθελοντών και πολιτών.
Στόχος για όλες τις δράσεις και την ουσιαστική αποτελεσματικότητα και την αγαστή συνεργασία όλων των ομάδων που συνεπικουρούν το έργο του ΠΣ και όλες τις κρατικές αρχές επέμβασης είναι η ουσιαστική κοινή πιστοποιημένη εκπαίδευση
ο κοινός κώδικας επικοινωνίας, και ο κοινός τρόπος δράσης.

16/5/10

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑ ΜΠΑΡΜΠΙΤΣΙΩΤΗ
Του Ντόναλντ Μακφαίηλ
Είναι γνωστή η ενασχόλησή μου με τον προεπαναστατικό ήρωα Καπετάν Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη (1759-1805), εξ ού και ο τίτλος της ομώνυμης εφημερίδας που διηύθυνα επί 6 περίπου χρόνια.
Σημασία βέβαια δεν έχει που γεννήθηκε που έδρασε και που δολοφονήθηκε, σημασία έχει ότι δρούσε και αγωνιζόταν παντού για όλους, για το Μοριά, την Ελλάδα, τη λευτεριά.
Κατά το διάβα της ενασχόλησής μου με τον Καπετάν Ζαχαριά, στράφηκα προς πολλές κατευθύνσεις, επισκέφθηκα όλους τους ιστορικούς τόπους που είχαν σχέση με τον Καπετάν Ζαχαριά και τους ανθρώπους του, μίλησα με πολλούς σχετικούς με το θέμα ανθρώπους, διάβασα οτιδήποτε γραπτό υπάρχει περί αυτού, συγκέντρωσα και οργάνωσα όλες τις "ανακαλύψεις" μου που πιστεύω ότι διαχρονικά θα βοηθήσουν εμένα και τους μεταγενέστερους στην περαιτέρω έρευνα.
Ένα από τα αντικείμενα έρευνας για τον Καπετάν Ζαχαριά ήταν και ο τόπος καταγωγής του.
Ξεκάθαρα, γεννήθηκε στη Βαρβίτσα απ όπου και πήρε το προσωνύμιό του Μπαρμπιτσιώτης. Ένα χαρακτηριστικό πολλών επωνύμων που δηλώνει τον τόπο γέννησής τους, όπως Μονεμβασίτης από τη Μονεμβάσια, Λευκαδίτης από τη Λευκάδα, Χίος από τη Χίο κ.ο.κ. που με τον καιρό αντικατέστησε το αρχικό επώνυμό τους.
Το πραγματικό ονοματεπώνυμο του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη ήταν Ζαχαρίας Παντελεάκος. Από το επώνυμο και μόνο έχουμε το δικαίωμα να πιστεύουμε ότι η καταγωγή του ήταν από τη Μάνη. Και στη Βαρβίτσα και στη Μάνη αλλά και αλλού πολλά λέγονται για το από πού κράταγε η σκούφια του αλλά στοιχεία γραπτά δεν είναι δυνατόν να έχουμε γι αυτό και θα αρκεστούμε σε αυτά που έγραψαν και δημοσίευσαν διάφοροι συγγραφείς και ιστορικοί.
* Σε μελέτη του Ανάργυρου Κουτσιλιέρη που δημοσιεύτηκε στο ΛΑΚΩΝΙΚΑ γράφονται τα εξής.
"Το έγγραφο που έστειλε στις 8 Οκτωβρίου 1612 στο δούκα του Νεβέρ ο επίσκοπος Μαίνης Νεόφυτος υπογράφεται και από εκπροσώπους ισχυρών οικογενειών της Μάνης, Κοντόσταυλων, Νίκλων, Κοσμάδων. Από τους Κοσμάδες υπογράφουν οι Κατελάνος, Καλαπόθος και Πανταλέων. Τα επώνυμα Κατελάνος, Καλαποθάκης, Καλαποθέας, Παντελεάκης, Παντελεάκος προήλθαν από τα βαπτιστικά Καλαπόθος, Παντελέος, κλπ.
Στην περιοχή του Ταινάρου μια γόνιμη έκταση λέγεται Πάνου Κοσμάδικα κα Κάτου Κοσμάδικα στην ίδια περιοχή και τοπωνύμια Παντελεούνια.
Στη Λάγια, μέχρι σήμερα λέγεται η φράση "αν το κάμεις αυτό χαιρετίσματα στους Παντελεάνους" που σημαίνει ότι, αν κάνεις αυτή την πράξη, σε περιμένει συμφορά μεγάλη.
..Τα τοπωνύμια Κοσμάδικα και Παντελέος δείχνουν βέβαια ότι πρόκειται για κτήματα που ανήκουν στους Κοσμάδες, Κατελάνο, Καλαπόθο, Παντελέο. Η φράση "χαιρετισμούς στους Παντελεάνους" δείχνει ότι η οικογένεια αυτή βρέθηκε κάποτε στην ανάγκη να απομακρυνθεί από τη Μάνη. Αν δεχτούμε ότι αυτοί είναι οι Παντελεάνοι, που βρέθηκαν στη Βαρβίτσα, ίσως δεν είμαστε μακριά από την αλήθεια. Τότε καταλαβαίνουμε γιατί ο Ζαχαριάς μπαίνει και μένει φανερά στη Μάνη, ενώ δεν επιτρέπεται σε Μοραΐτη κλέφτη είσοδος και παραμονή στη Μάνη, ερμηνεύονται δε έτσι και οι ιδιαίτερες σχέσεις με τους Λαγιάτες. Έτσι δικαιολογείται και το χτίσιμο πύργου από το Ζαχαριά (στο Σκουφομύτη), πράγμα απηγορευμένο για μη Μανιάτη.
Μια ισχυρή πατριά της περιοχής της Λάγιας τους Μπαρμπαγιάννηδες οι αντίπαλοι τους λένε ακόμα Μπιρμπιτσιώτηδες ειρωνικώς ως προερχόμενους από τη Βαρβίτσα..."
* Ο Κυριάκος Κάσσης στο ογκωδέστατο βιβλίο του "Άνθη της πέτρας", παραθέτει ένα τεράστιο γενεαλογικό δέντρο, όπου στη βάση του φαίνεται η πατρογενιά του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη. Επειδή η ανάγνωση του γενεαλογικού δέντρου είναι δυσανάγνωστη μέσω αυτού του άρθρου, παραθέτουμε τα σπουδαιότερα κομμάτια από αυτό.
ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΚΟΣΜΑΔΩΝ ΒΑΘΕΙΑΣ
Έξω από το γενεαλογικό δέντρο στο κάτω κάτω μέρος αριστερά, γράφει
Στην διαμόρφωση του διαγράμματος - "δέντρου" έχουν ληφθεί υπ όψιν οι επικρατέστερες εκδοχές της παράδοσης της οικογένειας και ένα πλήθος ιστορικών εγγράφων και μελετημάτων σε συνδυασμό με άλλες γνώσεις κλπ. Οι επτά τελευταίες γενεές είναι εντελώς ελεγμένες χωρίς χάσματα. Οι λοιπές (παλαιότερες) επτά πιθανόν να έχουν χάσματα ή λάθη επουσιώδη. Για τις προ του 1700 γενεές υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για την σύνδεση των μελών και γενεών μεταξύ τους.
Λίγο πιο δεξιά
1ο π.Χ. αιώνας έως 9ος - 10ος αιώνας. Παλαιότερη καταγωγή από το αρχοντολόι της Καινηπόλεως και Ψαμαθούντος .
6ος αι. π.Χ. - 1ος αιώνας. Μυθολογείται καταγωγή από τον ΘΙΒΡΑΚΟ, Λακεδαιμόνιο πολέμαρχο των κλασσικών χρόνων.
Στο κυρίως γενεαλογικό δέντρο
1η Γενεά
Επώνυμο Κοσμάς και Θιβράκος. Κοινή ρίζα κατά τον 15ο αιώνα με τους Γερακάρη (Κούνος) Κουράκλη (που κλάδος του είναι ο Σάσσαρης) και Τσοπέη (Κιοπέη) Κοίτας. Κατά τον 12ο - 14ο αιώνα με τους γενάρχες των οικογ. Δημαρόγγονας, Δεμέστιχας (Αλυκα) Μεσσίσκλης (Νόμια) Κοντόσταυλο (Μέζαπος-Δρύαλος) και Κακιαρά (=Κατσαρά) του Ταινάρου. Και ακόμα παλαιότερη με τον βασιλιά, Κοσμά που έκανε την επανάσταση με τον Αγαλλιανό.
2η Γενεά
Α. ΝΙΚΟΛΑΣ;
Β. ΑΝΤΡΕΑΣ γεν. +/-1550 (συνυπογράφει σε επιστολή προς τον Πάπα 1603)
Γ. ΠΑΝΤΕΛΕΟΣ γεν. +/- 1550
Στη μερίδα του ΠΑΝΤΕΛΕΟΣ
3η Γενεά
- Σκάτζικας. Οι απόγονοί του εγκαταστάθηκαν και είναι στη Μίνα ήδη από τον 17ο αιώνα.
- (Χωρίς όνομα) Γεν. +/- 1580. Πήγε στα χωριά του Β. Λακεδαίμονος (Αρκουδόρεμα, Μπαρμπίτσα. Απ αυτούς καταγόταν ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης και ο Μπαρμπαγιάννης στα Παχιάνικα Μάνης).
* Στο βιβλίο "Πληθυσμός και οικισμοί της Μάνης 15ος - 19ος αιώνας" του Κώστα Κόμη διαβάζουμε.
"Η άφιξη των Οθωμανών δεν επέφερε αρχικά ουσιαστικές μεταβολές. Αντίθετοι μεταξύ τους παράγοντες αλληλοεξουδετερώθηκαν, χωρίς να προκαλέσουν κάποια σημαντική αύξηση ή μείωση στον πληθυσμό. Αργότερα, κατά τον 16ο αιώνα, ένα σημαντικό μεταναστευτικό ρεύμα, με κατεύθυνση τα Ιόνια νησιά, απελευθέρωσε μερικώς την ασφυκτικά πυκνοκατοικημένη Bassa Maina. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις μεταναστεύσεις αυτές συμμετείχαν κατά κύριο λόγο ολόκληρες οικογένειες ή ακόμη και γένη, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση, ή την σε σημαντικό βαθμό συρρίκνωση, από την περιοχή των πιο αξιόλογων "ιστορικών" ονομάτων (Κοσμάδες, Νικλιάνοι κλπ).
Σημείωση δική μου
Δεν πρέπει να πήγαν όλοι στα Ιόνια νησιά. Κάποιο κομμάτι μπορεί να πήγε στο Αρκουδόρεμα Αρκαδίας.
Στο ίδιο βιβλίο του Κόμη γράφει
Gnio Chorio di Chosma (Καινούργια Χώρα). Στην ίδια θέση υπήρξε παλαιομανιάτικος οικισμός (Παλιόχωρα).
Απόγονοι των Κοσμάδων υπάρχουν σήμερα στην περιοχή της Βάθειας.
Αποτελεί συνοικισμό της Κοινότητας Λάγιας, Επαρχίας Γυθείου. Γράφεται Καινούργια Χώρα.
Σημείωση δική μου
Από εδώ αλλά και από αλλού φαίνεται ότι η καταγωγή ήταν από τη Λάγια.
Ο Ζαχαριάς λοιπόν από ότι φαίνεται καταγότανε από τη Μάνη και μάλιστα από τους Κοσμάδες.
Στη Μάνη υπάρχουν κτήματα που με την ονομασία τους προσδίδουν το όνομα του ιδιοκτήτη ή της πατριάς του. Ετσι βρίσκουμε τα "Παντελεάνικα" στη Λάγια, "Του Παντελεό τα καλύβια" στο Ταίναρο και Παντελεούνα" στο Ντερβένι στο δρόμο προς τα Κοκκινόγια του Ταινάρου. Ανήκανε άραγε στο ίδιο σόι από όπου καταγότανε ο Ζαχαριάς;